DUURZAME BELOFTES
Eco-materialen zijn hot. Dat bewees de voorjaarsbeurs Material Xperience met de nieuwste materialen en toepassingen op gebied van design en architectuur. Stoelen van artisjok, tassen van koeienmaag, schoenen van fruitleer, sjaals van festivalpeuken, houttextiel als alternatief voor leer. Restmateriaal opgewaardeerd tot duurzame grondstof. Goed voor de toekomst van onze planeet, of is er sprake van doorgeslagen eco-design?
Met nobele intenties worden afvalstoffen omgezet in bruikbaar materiaal. Veel aandacht ging de laatste tijd al uit naar Plastic Whale, het eerste professionele plasticvisbedrijf ter wereld. Plastic wordt vanuit speciale boten uit de Amsterdamse grachten gevist en verwerkt tot granulaat dat vervolgens in high-end kantoormeubilair wordt gebruikt. Een deel van de opbrengst wordt geïnvesteerd in lokale initiatieven wereldwijd, die het plastic soep probleem willen oplossen.
Even opzienbarend is het gebruik van minder voor de hand liggende afvalmaterialen. Studio Gutedort experimenteert met dierlijke ingewanden van schapen, koeien en varkens. In het kader van de herwaardering van slachtafval wordt het verwerkt tot leer. Vergelijkbaar is het project van Billie van Katwijk, dat zich toespitst op koeienmagen; een afvalproduct uit de vleesindustrie, dat doorgaans alleen in hondenvoer belandt. Voor de rest is het ongeschikt voor hergebruik. Toch lukte het Van Katwijk om de magen te looien en te verwerken tot exclusieve handtassen. Een arbeidsintensief proces maar met een verrassend effect! Een koe heeft vier verschillende magen, ieder met een eigen structuur; soms met een rijke textuur, soms glad als zeem. Van Katwijk ontwikkelde hieruit diverse leersoorten met een luxe designuitstraling.
En wat te denken van leervarianten op basis van palmblad (Tjeerd Veenhoven), fruit (Fruitleather Rotterdam), vishuid (Nyvidd) en ananasblad (Pinatex)? Het bewijst dat bijna elke organische grondstof valt te recyclen tot een nieuw materiaal. Opvallend is dat het vaak wordt vertaald in exclusieve producttoepassingen voor mode en interieur, zoals schoenen, tassen en tapijten.
Overigens is er geduchte concurrent in deze markt: houttextiel. Een eco- en diervriendelijk materiaal dat ik niet eerder tegenkwam. Eigenlijk bestaat het uit houtfineer met een geometrisch ingesneden of geëtst patroon, dat door de verkregen buigzaamheid op een textiele drager kan worden bevestigd. Het materiaal heeft een enorme gevoelswaarde, zo zacht als leer met de looks van reptiel. Zeer functioneel voor toepassingen als beklede meubels, tassen en kleding! Daarmee ook een sterk alternatief voor leer van dierlijke oorsprong. Meerdere partijen houden zich hiermee bezig: 3D Wood, Ligneah (Mymantra), Tesler Mendelovitch.
Ook als het gaat om (on)bekende vernieuwbare plantenvezels. Christien Meindertsma ontwikkelde uit vlas en afbreekbaar melkzuurplastic de zitting voor de Flax Chair. Door gebruik van zowel de lange als korte vlasvezels ontstaat een soort vilt dat als zelfdragende zitting gebruikt kan worden, die bovendien biologisch afbreekbaar is. Doordat het zitvlak uit één lap stof wordt gemaakt, is er geen restafval.
Je kunt het zo gek niet bedenken, of er wordt mee geëxperimenteerd. Ooit gehoord van Kardoen, familie van de artisjok? De distels worden in combinatie met biohars gebruikt voor de productie van de ArtiChair, een stoel naar ontwerp van Kizis Studio. Of verpakkingspapier voor prei, gemaakt van het snijafval van de prei stronken zelf ….. Een sterk voorbeeld van circulaire economie. Ontwikkeld door ontwerper en bio-art kunstenaar Isaac Monté, ook verantwoordelijk voor sjaals van festivalpeuken, ja je leest het goed! Voor zijn Filter Knitwear werden bijna 17.000 peuken geraapt, waarvan de filters vervolgens tweemaal door een papierversnipperaar werden gehaald. De pulp werd tot garen gesponnen, waarna het handmatige breien kon beginnen. Resultaat 1 sjaal en 1 muts. Een ludiek voorbeeld waarmee Monté de ongekende mogelijkheden van materiaalontwikkeling laat zien en tegelijk een activistisch antwoord op het vervuilende gedrag van rokers geeft.
Textielrecycling is volop in beweging. De hoeveelheid ingezameld textiel neemt toe en hoewel niet alles herbruikbaar is, biedt het kansen om de circulaire economie te versterken. Werd het voorheen verbrand of tot vul en isolatiemateriaal verwerkt, nu wordt het verrijkt tot hoogwaardige grondstof. Ontwerper Bas Froon ontwierp de micromoulding machine waarmee hij zachte biocomposiet materialen zoals textielresten, plaatselijk met biobased plastics kan opwaarderen tot hoogwaardig textiel. Onderdelen worden met CAM -technologie naadloos aan elkaar gelast, zonder dat er dus genaaid hoeft te worden. Het oogt eigenlijk op een dik vilt met een verstevigde honingraatstructuur. Op hetzelfde front experimenteert het Recurf-project van de Hogeschool van Amsterdam. Hier worden textielresten met biobased kunststoffen ontwikkeld tot bio-composieten; een soort verstevigd plaatmateriaal waarbij de textielvezels zelf op aantrekkelijke wijze zichtbaar zijn.
Een vergelijkbare esthetiek vind je terug in Bahia Denim, vernoemd naar het Braziliaanse blauwe marmer, en ontwikkeld door Sophie Rowley. Dit materiaal wordt gemaakt van denim afval uit de kledingindustrie. De restanten worden gelaagd neergelegd, gelijmd en gesneden tot een soort tegels. Eigenlijk kun je je afvragen wie niet met deze materie bezig is. Een groot merk als Kvadrat is zich zo bewust van haar eigen afvalstroom dat ze het katoen- en wolafval in een nieuw product transformeert: solid textile board. De tijd zal uitwijzen welke materiaalontwikkelingen beklijven en welke innovaties enkel een modegril zijn.
presentatie Baars & Bloemhoff
De selectionneur 