Een jonge vrouw ligt wellustig in bed; zit rokend in de auto of lacht schalks vanaf de vensterbank op een hotelkamer. Op het eerste gezicht lijken de foto’s op kiekjes uit een vakantiealbum van 1970. Maar de geportretteerde Margret blijkt maitresse en tevens secretaresse van de Keulse bouwdirecteur Günther K. De twee hadden een buitenechtelijke relatie van ongeveer een jaar. Elke foto toont Margret met onberispelijk rood getoupeerd haar. Hoe hield ze het vol tijdens al deze avontuurtjes!? Obsessief verzamelde Günther alles van zijn rendez-vous met Margret: behalve foto’s ook brieven, lustvolle notities en zelfs stukjes nagel, schaamhaar en een lege doordrukstrip van de pil. De koffer met deze intieme souvenirs werd recentelijk geschonken aan een Keulse galerie en maakt nu onderdeel uit van de niet te missen expositie ‘The Unwritten’ in Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur.

In de statige kamers van dit voormalige Maastrichtse herenhuis ontvouwen zich verborgen verhalen en ongeschreven geschiedenissen. Het loont de moeite om de pas regelmatig te vertragen, de vele films en video’s vragen tijd voordat ze hun betekenis vrijgeven. In ‘Re/Trato’ penseelt Oscar Munoz zijn eigen portret telkens opnieuw, de lijnen verschijnen maar verdwijnen vervolgens weer even snel. Zijn vasthoudendheid aan de herinnering intrigeert evenzeer als de wetenschap dat hij met water op een zon verwarmde steen schildert.
In een bovenzaal hangt een serie onbevangen portretten van achtjarige jongens, geschilderd in vlotte stijl door Annie Kevans. De blik in de ogen van deze kinderen is ontwapenend. Totdat je hun namen leest: Hitler, Mugabe, Stalin, Milosevic, Suharto…… Circa dertig toekomstige dictators uit de 20^e eeuw hangen hier broederlijk naast elkaar. Hoewel het kwaad nog niet is geschied, raak je ontzet en zoek je monsterlijke trekjes in hun gezicht. Geloven we nog in de onschuld van het kind?

Hoe snel het moreel historisch besef kan kantelen, toont Gert-Jan Kocken in ‘Tibbits’ Re-Enactment’. Tibbits was de piloot die in 1945 de bom op Hiroshima losliet. Zijn heldenstatus was vanaf dat moment onbetwist. In 1976 liet Tibbets zich inhuren voor een heropvoering van het bombardement, waarvan de Amerikaanse regering afstand nam en openlijk haar excuses aanbood. Met zijn reputatie was het gedaan.

In de video-documentaire ‘Return to Adriaport’ verbeeldt Adela Babanova een onvoltooide geschiedenis uit de jaren zestig in het voormalige Tsjecho-Slowakije. Destijds bestond een plan voor een ondergrondse treintunnel die toegang gaf tot een kunstmatig vakantie-eiland in de Adriatische zee. Aan de hand van radio- en televisie-interviews met terugblikkende badgasten, gefingeerde openingsscènes en computer geanimeerde beelden (prachtig hoe een groep mannen bevroren in de branding staan, terwijl de golven om hen heen kolken!) voltooit ze dit verleden. De waarachtigheid is groot en de verleiding om in dit geheimzinnig maritieme visioen te geloven, is niet te weerstaan.

‘The Unwritten’ opent de ogen voor de veranderlijkheid van de geschiedenis. De zwaarte van het onderwerp stemt weliswaar tot overpeinzing, maar daarvoor spoedt men zich naar Marres Kitchen voor een licht verteerbare lunch. Food for thought…

Günther K, Margret

Annie Kevans, Francisco Franco

Annie Kevans, Benito Mussolini

Adela Babanova, Return tot Adrioport